شهید محمد جواد باهنر در سال 1312 در شهر کرمان به دنیا آمد. وی از کودکی به تحصیل علوم پرداخت و همزمان به تحصیلات کلاسیک نیز مشغول شد.
وی در 1332 به قم عزیمت کرد و به ادامه‌ سطوح عالی تحصیلات اسلامی در حوزه علمیه پرداخت و از محضر اساتید بزرگواری همچون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی بهره‌مند شد. شهید باهنر همزمان در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد و به دریافت لیسانس در رشته معقول و منقول و سپس فوق لیسانس علوم تربیتی و دکترای الهیات نایل آمد.
شهید باهنر از سال 1336 تا پیروزی انقلاب اسلامی در فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی متعددی از جمله تأسیس مؤسسه فرهنگی رفاه و کانون توحید مشارکت داشت و بعد از پیروزی انقلاب به عنوان یکی از شخصیت‌های مورد اعتماد امام خمینی (ره) عهده‌دار مسئولیت‌های متعددی شد.
وی بعد از اینکه به عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد، در دوران ریاست جمهوری شهید رجایی به نخست وزیری ایران منتصب شد.
شهید محمد جواد باهنر در سال 1360 در فاجعه انفجار بمب در دفتر نخست وزیری به دست استکبار جهانی به فیض شهادت نایل آمد و به در کنار یاران قدیمی خود آرام گرفت.
وی گنج ملک هنر بود و با هنر خویش شب بی‌هنران را به سپیده معرفت و عرفان روشن ساخت. چون کوه استوار و پایدار، همچون دریا آرام و عمیق، بسان خورشیدی در پس ابر ناشناخته و مظلوم بود. او دل را از محبت غیر خدا خارج ساخته بود و لذا سبکبار و سبکبال به سوی معشوق پرکشید.
شهید باهنر در علوم حوزوی دانشمند بود، فکر باز و خلاقی داشت و در جریان انقلاب زحمات بسیار زیادی انجام داد.
وی اهل تظاهر و بزرگنمایی در کارها نبود و کارهایی را که انجام می‌داد، مطرح نمی‌کرد. اهل این نبود که در مناقب و سخنرانی‌ها بخواهد بگوید چه کارهایی را انجام داده‌است. وی کارهای اجرایی اصلی را انجام می‌داد، اما از نام‌خواهی و تظاهر پرهیز داشت.
شهید باهنر تلاش می‌کرد که کارها به بهترین نحو انجام گیرد و مشکلات از جلوی پای انقلاب برداشته شود.
این شهید بزرگوار از عناصر بسیار ذی‌قیمت و سازنده‌ای بود که کم حرف می‌زد و فراوان کار می‌کرد.
شهید باهنر از هسته‌های قوی و نیرومند این نظام بود هیچ کس نمی‌توانست نسبت به او بدبین باشد. هیچ ذهنیت بدی در آن روزها در مورد وی نبود و لذا دولتی هم که تشکیل داد در جامعه ایجاد آرامش کرد.
شهید باهنر در هیچ کاری چیزی را برای خودش نمی‌خواست بلکه احساس می‌کرد یک توانمندی و استعدادی داشت که باید در خدمت ارزش‌ها، اصول، خدا و خلق قرار دهد و خدمتگزار این مردم باشد.
وی با اینکه زندگی مختصری داشت ولی اعتنایی به مال دنیا نداشت. نه قدرت سیاسی، نه قدرت مالی و نه قدرت اقتصادی، هیچ کدام از اینها برای شهید باهنر هدف نبود.
شهید باهنر با اینکه استاد دانشگاه بود و یک شخصیت معتبر علمی و حوزوی تلقی می‌شد ولی به ساده‌ترین وضع زندگی می‌کرد. شهید باهنر هر جا بود اثرگذار بود. وی از مظلومان انقلاب و از آن شهدای مظلوم است.
مظلومیت این شهید بزرگوار به اندازه‌ای است که چندان در جامعه ما مشخص نشد که شهید باهنر چه عنصر ذی‌قیمتی بود و چقدر برای انقلاب اسلامی ایران تلاش کرد. شمعی بود که از روزهای اول سوخت.
شهید محمدجواد باهنر در پی از بین بردن نفاق و استکبار بود و به همین خاطر در قربانگاه عشق قربانی شد و احرام شهادت به خون خویش رنگین ساخت.
منبع: شهید باهنر در قلمرو اندیشه و رفتار نوشته‌ سید حمیدرضا علوی (امتداد)